ഇ ഹരികുമാര്‍
രാത്രി കിടക്കുന്ന നേരത്ത് രമേശൻ അന്നന്നു നടന്ന കാര്യങ്ങൾ അവലോകനം ചെയ്യാറുണ്ട്. ചില ദിവസങ്ങളിൽ കാര്യമായി ഒന്നുമുണ്ടാവില്ല. ആ ദിവസങ്ങളിൽ മനസ്സിൽ ഒരു വലിയ പൂജ്യം വരച്ച് അയാൾ ഉറങ്ങാൻ പോകും. ഇന്ന് അങ്ങിനെയല്ല. മായയുടെ കഥ കേട്ട ദിവസമാണ്. അവൾ കഥ മുഴുവനാക്കിയില്ല. പക്ഷേ തനിക്കതു മുഴുമിക്കാനേ ഉള്ളൂ. ഇനി അതിൽത്തന്നെ വേറെ വല്ല പരിണാമഗുപ്തിയുമുണ്ടെങ്കിലോ? മായയെ സംബന്ധിച്ചേടത്തോളം ഒരു സാധാരണ കഥ മാത്രമാണത്. ഫ്രാങ്കിന്‍റെ കഥയുടെ പത്തിലൊരംശം അതു തന്നെ ബാധിക്കുന്നില്ല. അങ്ങിനെ എത്ര കുട്ടികൾ ഈ ലോകത്തുണ്ട് എന്ന തോന്നലാണുണ്ടായിട്ടുള്ളത്. റെസ്റ്റോറണ്ടിൽ മസാല ദോശയ്ക്കു മുമ്പിൽ ഇരുന്നപ്പോഴേയ്ക്ക് കുറച്ചു മുമ്പ് സംസാരിച്ചതിനെപ്പറ്റിയെല്ലാം അവൾ മറന്നു കഴിഞ്ഞിരുന്നു.
ആനന്ദമയീദേവിയെപ്പറ്റി താൻ ഉദ്ദേശിച്ചിരുന്നതെല്ലാം ശരിയാണെന്നു വരുന്നു. മനസ്സിലെവിടെയോ നീറലനുഭവപ്പെട്ടു.
രാവിലെ രാമകൃഷ്‌ണേട്ടനെ കാണാൻ പോയത് ഓർമ്മ വന്നു. ഒരു പെൺകുട്ടി എത്തിയതിന്‍റെ വ്യത്യാസം രാമകൃഷ്‌ണേട്ടന്‍റെ വീട്ടിലെത്തിയപ്പോൾ രമേശന് മനസ്സിലായി. ഒരു ലോഡ്ജ് മുറി പോലെയിരുന്ന ആ രണ്ടു മുറി ഫ്‌ളാറ്റ് പാടെ മാറിയിരിക്കുന്നു. ഭംഗിയുള്ള കർട്ടനുകൾ, തിളങ്ങുന്ന നിലം, പൗഡറിന്‍റെയും ഹെയർ ഓയിലിന്‍റെയും കൂടിയുള്ള വാസന. ഏതു പൂവിന്‍റെ വാസനയാണതെന്ന് രമേശൻ ഓർത്തു. രമേശന്‍റെ മുഖത്തുള്ള പകച്ച നോട്ടം കണ്ടപ്പോൾ രാമകൃഷ്‌ണേട്ടൻ ചിരിച്ചുകൊണ്ട് ചോദിച്ചു.
'എന്താടോ?'.
'എനിക്ക് വീട് തെറ്റിപ്പോയോന്ന് സംശയം.' രമേശൻ പറഞ്ഞു.
'എന്തേ?'
'ഇതെല്ലാം ഒരു ദിവസംകൊണ്ട് സൃഷ്ടിച്ചതാണോ? ഈ അന്തരീക്ഷം?'
'എടോ രഞ്ജിനീ.....' രാമകൃഷ്‌ണേട്ടൻ അടുക്കളയിലേയ്ക്കു നോക്കി വിളിച്ചു. രഞ്ജിനി പുറത്തു വന്നു.
'ഇത് രമേശൻ, ഞാൻ പറയാറില്ലേ?'
'എനിക്കറിയാം. ലതികടെ ചേട്ടനല്ലെ.'
'നിങ്ങള് ക്ലാസ്സ്‌മെയ്റ്റ്‌സാണോ?' രാമകൃഷ്‌ണേട്ടൻ ചോദിച്ചു.
'അല്ല, ഞാൻ ഒരു കൊല്ലം സീനിയറാണ്.' രഞ്ജിനി പറഞ്ഞു.
'രമേശൻ തനിക്ക് ഒരു കോംപ്ലിമെന്‍റുമായിട്ടാണ് വന്നിട്ടുള്ളത്. വീട് നന്നാക്കി വച്ചിട്ടുണ്ടെന്ന്.'
രഞ്ജിനി ചിരിച്ചു.
പതിനൊന്ന് മണിയോടെ, ഭക്ഷണം കഴിച്ചിട്ടു പോയാൽ മതിയെന്ന സമ്മർദ്ദത്തിൽ നിന്ന് രക്ഷപ്പെട്ട് വിട പറഞ്ഞ് പോകുമ്പോൾ രമേശൻ ആലോചിച്ചു. നന്നായി വരട്ടെ. നല്ലൊരു മനുഷ്യൻ. വീട്ടിനു വേണ്ടി ധാരാളം കഷ്ടപ്പെട്ടു. ധാരാളം നാട്ടുകാരെ കൊണ്ടുവന്ന് കൽക്കത്തയിൽ ജോലിയാക്കിക്കൊടുത്തു. പലരും തിരിച്ചു കൊത്തുകയുണ്ടായി. അതിനെപ്പറ്റി സംസാരിക്കാൻ പോലും അദ്ദേഹം മടി കാണിച്ചു. 'ഓരോരുത്തർക്ക് ഓരോ സ്വഭാവല്ലെ രമേശാ. അവർക്ക് എന്തെങ്കിലും പ്രശ്‌നമുണ്ടായിട്ടുണ്ടാവും. അതൊന്നും സാരല്ല്യന്നേയ്.' അങ്ങിനത്തെ മനുഷ്യനാണ്. ഇനിയെങ്കിലും നല്ലൊരു ജീവിതമുണ്ടാവട്ടെ. ഒരു വർക്‌ഷോപ്പിൽ ട്രെയിനിങ്ങിനു പോകുന്നുണ്ടെന്നു പറഞ്ഞപ്പോൾ അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു.
'എഞ്ചിനീയറാവാൻ പോവ്വാണോ? താനൊരു സ്വപ്നജീവിയാണല്ലോ. ഞാൻ വിചാരിച്ചു കവിയാവുംന്ന്. നാട്ടിലിരിക്കുമ്പോൾ ധാരാളം വായിച്ചിരുന്നല്ലോ.'
രാമകൃഷ്‌ണേട്ടന്‍റെ വീട്ടിൽ നിന്ന് ട്രാമിൽ മടങ്ങുമ്പോൾ രമേശൻ ആലോചിച്ചു. ഇതെല്ലാം ശരിയാണോ. ഞാൻ ഒരേയൊരു ലക്ഷ്യത്തിനു വേണ്ടി എല്ലാം ത്യജിക്കുകയാണ്. അവിടെയെത്തുമെന്ന് എന്താണ് ഉറപ്പ്? ആരാണ് തന്നെ ഒരു എഞ്ചിനീയറായി സ്വീകരിക്കാൻ പോകുന്നത്? ഏതാനും വർഷങ്ങളുടെ തപസ്യയുടെ ഒടുക്കം ലാഭനഷ്ടങ്ങളുടെ കണക്കെടുക്കുമ്പോൾ തനിക്ക് നഷ്ടങ്ങളേ കാണിക്കാനുണ്ടാവൂ. ചാറ്റർജി ഓരോ ദിവസവും തനിക്ക് മനക്കോട്ട കെട്ടാനുള്ള ഇഷ്ടികകൾ സമ്മാനിക്കുന്നു. മദ്രാസിൽ പുതിയ ബ്രാഞ്ചു തുറക്കാനുദ്ദേശ്യമുണ്ടെന്നും, അങ്ങിനെയായാൽ തന്നെ അവിടേയ്ക്ക് ഒരു സെയ്ൽസ് എഞ്ചിനീയറായി മാറ്റാമെന്നും പറയുന്നു.
തിങ്കളാഴ്ച ലതികയുടെ കത്തു കിട്ടി. അവൾ ആഴ്ചയിൽ ഓരോ കത്തു വീതം അയയ്ക്കുന്നു. അതിൽ അച്ഛന്‍റെയും മറ്റു മൂന്നു കുട്ടികളുടെയും വിവരങ്ങളുണ്ടാവും. വീട്ടിലെ സാമ്പത്തിക സ്ഥിതിയുടെ ആഴ്ചഫലമുണ്ടാവും. പതിനാറു വയസ്സിൽ അവൾക്ക് ഒരു വീട്ടമ്മയെക്കാൾ കാര്യഗൗരവം വന്നിരിക്കുന്നു. ആനന്ദമയീദേവിയുടെയും മായയുടെയും കാന്തവലയത്തിൽ പെട്ട് പുറംലോകം മറക്കുമ്പോൾ അവളുടെ കത്തുകൾ തന്നെ താഴേയ്ക്കു വലിച്ചു കൊണ്ടുവരുന്നു. അവളുടെ കല്യാണം താൻതന്നെ നടത്തിക്കൊടുക്കണം. മൂന്നോ നാലോ വർഷങ്ങൾക്കുള്ളിൽ അതുണ്ടാവും. പിന്നെ രണ്ടനുജന്മാരുടെയും കൊച്ചനുജത്തിയുടെയും പഠിത്തം. ഉയരാതെ ഒരു നിൽക്കക്കള്ളിയുമില്ല. അതുകൊണ്ട് ഉച്ചഭക്ഷണത്തിന് ഉമേഷ് കൊണ്ടുവരുന്ന വടയോ ദോശയോ പത്തു മിനുറ്റുകൊണ്ട് അകത്താക്കി അപ്പുറത്ത് കാരംസോ അമ്പത്താറോ കളിച്ച് ആർത്തു വിളിക്കുന്ന സഹപ്രവർത്തകരെ കണ്ടില്ലെന്നും അവരുടെ വിളികൾ കേട്ടില്ലെന്നും നടിച്ച് ജോലിയെടുക്കുന്നു.
ഉച്ചയ്ക്കു ശേഷം മാനേജിങ് ഡയറക്ടർ വിളിക്കുന്നുവെന്ന് പ്യൂൺ വന്നു പറഞ്ഞപ്പോൾ അദ്ഭുതപ്പെട്ടു. മാർവാഡി ഇതുവരെ തന്നെ വിളിച്ചിട്ടില്ല. കുറച്ചു പരിഭ്രമമുണ്ടായി. ചേമ്പറിനകത്തെ തണുപ്പിലെത്തിയപ്പോഴാണ് മനസ്സിലായത് അമർ ചാറ്റർജിയുമുണ്ട് അവിടെ. മുമ്പിലുള്ള കസേല ചൂണ്ടിക്കാട്ടി എം.ഡി. പറഞ്ഞു.
രമേശ്, സിറ്റ് ഡൗൺ, ബി കംഫർട്ടബ്ൾ.'
തന്റെ മുഖത്തെ പരിഭ്രമം അദ്ദേഹം ഗ്രഹിച്ചിരിക്കുന്നു. അര മണിക്കൂർ നേരത്തെ സംസാരം രമേശന് വളരെ ഇഷ്ടപ്പെട്ടു.
'നീ ആത്മാർത്ഥതയോടെ ജോലിയെടുക്കുന്നുണ്ടെന്ന് ഞാൻ മനസ്സിലാക്കിയിരിക്കുന്നു.' എം.ഡി. പറഞ്ഞു. 'ടെക്‌നിക്കലായി നിനക്ക് ഒരുപാടു കാര്യങ്ങൾ അറിയാമെന്ന് അമർ ചാറ്റർജിയും ഗോസ്വാമിയും പറയുന്നു. നമ്മുടെ യന്ത്രങ്ങളെപ്പറ്റി ഇനിയും പഠിക്കണം. നാളെ മുതൽ നീ അമറിന്‍റെ ഒപ്പം കസ്റ്റമേഴ്‌സിനെ കാണാൻ പോവണം. ഒരു മാസംകൊണ്ട് നിനക്ക് അവരെയെല്ലാം ഒറ്റയ്ക്ക് കാണാൻ കഴിയണം. ഈ ഒന്നാം തീയ്യതി മുതൽ നിനക്ക് പ്രൊമോഷൻ തരുന്നു. തൽക്കാലം ടെക്‌നിക്കൽ അസിസ്റ്റന്‍റ് ആയിട്ട്. അതിന്റെ ശമ്പള സ്‌കെയിൽ അക്കൗണ്ടന്‍റ് പറഞ്ഞു തരും. ഒരു ആറു മാസം നോക്കിയിട്ട് നിന്നെ സെയ്ൽസ് എഞ്ചിനീയറാക്കാം. എന്തു പറയുന്നു?
രമേശൻ മാർവാഡിയ്ക്ക് നന്ദി പറഞ്ഞു.
'ഇവന് വേണ്ട ട്രെയ്‌നിങ് കൊടുക്കണം.' അദ്ദേഹം അമർ ചാറ്റർജിയോടു പറഞ്ഞു.
രമേശൻ അയാളെ നന്ദിപൂർവ്വം നോക്കി. ഇതിനു പിന്നിൽ ചാറ്റർജിയാണെന്നയാൾക്കറിയാം.
ചേമ്പറിൽ നിന്ന് പുറത്തു കടന്നപ്പോൾ സഹപ്രവർത്തകർ അയാളെ വളഞ്ഞു. എപ്പോഴും പ്രസാദാത്മകമായ മുഖഭാവമുള്ള, ആരോടും കലഹത്തിനു പോകാത്ത ആ പയ്യനെ എല്ലാവർക്കും ഇഷ്ടമായിരുന്നു.
'പാർട്ടി വേണം.' എല്ലാവരും കൂടി പറഞ്ഞു. ശമ്പളം കിട്ടുന്ന ദിവസം ലഞ്ച് ടൈമിൽ പാർട്ടിയാവാമെന്ന് തീരുമാനിച്ചു.
രമേശൻ സ്തബ്ധനായി എന്നു പറയുന്നതായിരിക്കും ശരി. ഇത്ര പെട്ടെന്ന് ഒരു പ്രൊമോഷൻ അയാൾ പ്രതീക്ഷിച്ചിരുന്നില്ല.
ഉച്ചയ്ക്ക് ഭക്ഷണം കഴിഞ്ഞപ്പോൾ അയാൾ പുറത്തിറങ്ങി. ജി.പി.ഒ.വിൽ പോയി രണ്ട് ഇൻലന്‍റ് വാങ്ങി. അനുജത്തിയ്ക്കുള്ള കത്ത് പോസ്റ്റോഫീസിന്‍റെ പടവുകളിൽ ഇരുന്നുകൊണ്ട് എളുപ്പം എഴുതി. മറ്റേ ഇൻലന്‍റ് എന്തിനാണ് വാങ്ങിയത്? ആർക്കെഴുതാനാണ്. പരമേശ്വരൻ നായർ മാസ്റ്റർക്കാണോ? വരട്ടെ. കുറച്ചുകൂടി കഴിയട്ടെ. ലതികയ്ക്കുള്ള കത്ത് പോസ്റ്റു ചെയ്ത് തിരിച്ചുപോയി.
'എനിക്ക് അദ്ഭുതമൊന്നുമില്ലെടോ. തനിക്ക് അതിനപ്പുറം കഴിയുമെന്ന് എനിക്കറിയാം. അതല്ലെ തന്നെ ഞാൻ കൽക്കത്തയ്ക്ക് പിടിച്ചുകൊണ്ടു വന്നത്?' രാമകൃഷ്‌ണേട്ടന്‍റെ ശബ്ദത്തിൽ സന്തോഷം. 'എന്നാണ് ഞങ്ങൾക്ക് പാർട്ടി തരണത്?'
'ഈ ഞായറാഴ്ച വരൂ. ഞാൻ മേനകേല് മലയാളം സിനിമയ്ക്ക് ബുക്കു ചെയ്യാം. എന്നിട്ട് ഉച്ചയ്ക്ക് സ്വാമീടെ ഹോട്ടലിന്ന് ശാപ്പാട്. ഞായറാഴ്ച അവിടെ സദ്യാണ്.'
'അതൊന്നും വേണ്ട. ഞങ്ങള് രാവിലെ അവിടെ വരാം. ഓരോ ഐസ് ക്രീം വാങ്ങിത്തന്നാ മതി.'
സ്‌നേഹത്തിന്‍റെയും അടുപ്പത്തിന്‍റെയും ചൂട് രമേശന് അനുഭവപ്പെട്ടു.
വൈകുന്നേരം ഫ്രാങ്കിനെയും കാണണമെന്ന് തീർച്ചയാക്കി. തന്റെ നന്മയിൽ താല്പര്യമുള്ള ഏതാനും പേരെ രമേശൻ കണ്ടുവച്ചിരുന്നു. ഫ്രാങ്കിന് തന്നിലുള്ള താല്പര്യം എന്താണെന്ന് അയാൾക്കു മനസ്സിലായില്ല. അയാളുടെ പരുക്കൻ മുഖം ഒരു വേഷം മാത്രമാണെന്നും ഉള്ളിൽ നന്മയുണ്ടെന്നും രമേശനു തോന്നിയിരുന്നു. അയാൾ അനുകരിക്കുന്ന ഹോളിവുഡ് കൗബോയ് നായകന്മാരെ പോലെത്തന്നെ.
ഫ്രാങ്ക് കഴിഞ്ഞ തവണത്തെ മൂഡിൽനിന്ന് പുറത്തു കടന്നിരുന്നു.
'ഇന്ന് ഞാൻ കൊക്കക്കോല ഓർഡർ ചെയ്യുന്നു.' രമേശൻ പറഞ്ഞു.
'എന്താണ് കാര്യം? വാട്ട്‌സ് ദ ബിഗ് ഐഡിയ?'
'എനിക്ക് പ്രെമോഷൻ കിട്ടി.'
'അതിനു കോക്ക് പോരാ. വരൂ.' ഫ്രാങ്കിന്‍റെ ഒപ്പം നടക്കുമ്പോൾ, അബദ്ധമായോ എന്ന് രമേശൻ സംശയിച്ചു. ഒരു കോക്കക്കോല വാങ്ങിക്കൊടുത്ത് ജോലിയിലെ കയറ്റത്തെപ്പറ്റി സംസാരിക്കണമെന്നു കരുതിയതായിരുന്നു. എന്തിനാണ് താൻ ഈ മണ്ടത്തരത്തിനു തുനിഞ്ഞത്?
ബാറിൽ തീരെ തിരക്കില്ല. ഒരു മൂലയിലിട്ട മേശക്കരികെ മുഖത്തോടു മുഖം നോക്കിയിരിക്കെ ഫ്രാങ്ക് പറഞ്ഞു.
'നൗ, ലെറ്റ്‌സ് ടാക് എബൗട്ട് യുവർ പ്രൊമോഷൻ.'
വെയ്റ്റർ വന്ന് ഓർഡറെടുത്തു പോയി. രമേശൻ സംസാരിക്കാൻ തുടങ്ങി. അയാളുടെ പഠിത്തത്തെപ്പറ്റി. കോളേജിൽ ചേർന്നു പഠിക്കാൻ പറ്റാത്തതിലുള്ള ഇഛാഭംഗത്തെപ്പറ്റി, എങ്ങിനെയെങ്കിലും ഉയരണമെന്ന മോഹത്തെപ്പറ്റി, സ്വപ്നങ്ങളെപ്പറ്റി. ഫ്രാങ്ക് എല്ലാം കേട്ടിരുന്നു. അതിനിടയിൽ വെയ്റ്റർ രമേശനു വേണ്ടി ബിയറും ഫ്രാങ്കിന്‍റെ സ്ഥിരം പാനീയമായ വിസ്‌കിയും കൊണ്ടുവന്നു വച്ചു. അയാൾ എല്ലാം താല്പര്യത്തോടെ കേട്ടു. കേരളവും അവിടത്തെ ഗ്രാമാന്തരീക്ഷവുമെല്ലാം അയാൾക്ക് പുതുമയായിരുന്നു. ഇടയ്ക്കിടയ്ക്ക് ചോദ്യങ്ങൾ തൊടുത്തു വിട്ടുകൊണ്ട് അയാൾ ഗ്ലാസ്സു കാലിയാക്കി. എല്ലാം കേട്ടു കഴിഞ്ഞപ്പോൾ അയാൾ ചോദിച്ചു.
'ഞാൻ ഒരു കാര്യം ചോദിക്കട്ടെ? ഡു യു ഹാവ് എനി വുമൺ?'
രമേശൻ ഒന്നും പറഞ്ഞില്ല.
'സണ്ണി, ഞാനൊരു കാര്യം പറയാം. ഇനി നീ ചെയ്യേണ്ടത് സ്ത്രീകളെ ഒഴിവാക്കുകയാണ്. ആരുമായും വല്ലാതെ അടുക്കരുത്. നീ ഇതുവരെ നേടിയതെല്ലാം അവർ നശിപ്പിക്കും. എനിക്കു പറ്റിയത് അതാണ്. ഒരു പെൺകുട്ടിയുടെ നേരെ അനുകമ്പ തോന്നി. അതെന്‍റെ ജീവിതം നശിപ്പിക്കുകയും ചെയ്തു.'
'എന്‍റെ ബിസിനസ്സിൽ പെൺകുട്ടികളാണ് ചരക്കുകൾ. ഞാൻ അവരെ ഒരു പലചരക്കുകാരൻ അരിയെപ്പറ്റിയോ, തുണിവ്യാപാരി സാരിയെപ്പറ്റിയോ കരുതുന്നപോലെ കരുതണം. എന്നാൽ ഒരിക്കൽ എന്‍റെ മനസ്സ് പാളിപ്പോയി. നിനക്കറിയാമോ ഇവിടെ ചുവന്ന തെരുവുകളിൽ എത്തുന്ന പെൺകുട്ടികൾ ഭൂരിഭാഗവും വരുന്നത് നേപ്പാളിൽ നിന്നാണ്. വളരെ കഷ്ടമാണവരുടെ കാര്യം. എന്തെങ്കിലും ജോലി കൊടുക്കാമെന്നു പറഞ്ഞിട്ടാണ് കൊണ്ടുവരുന്നത്. പാവം കുട്ടികൾ. ദേയാർ ബീയിങ് ട്രിക്ട് ഇൻടു ദിസ് ട്രെയ്ഡ്. ഞാനും അതിന്റെ ഭാഗമായി എന്നത് എന്‍റെ ദുര്യോഗം മാത്രം. അങ്ങിനെയിരിക്കുമ്പോഴാണ് ഒരു പെൺകുട്ടിയിൽ എനിക്ക് അനുകമ്പ തോന്നുന്നത്. അവൾ വളരെ മോശം നിലയിലായിരുന്നു. അവശയായ നിലയിൽ. കുട്ടികളെ കൊണ്ടുവന്നാൽ അവരുടെ ആത്മവീര്യം തകർക്കാൻ ദല്ലാളന്മാർ എന്തൊക്കെയാണ് ചെയ്യുകയെന്ന് നിനക്ക് ഊഹിക്കാവുന്നതേയുള്ള. ഇറ്റ്‌സ് എ ഡെർട്ടി ഡെർട്ടി വേൾഡ്. ഈ പെൺകുട്ടി, ഇരുപതു വയസ്സു പ്രായം, അവളുടെ കണ്ണുകൾ എന്നെ നോക്കി കെഞ്ചി. 'എന്നെ ഒന്ന് വിട്ടയയ്ക്കൂ.' ഞങ്ങൾക്ക് ആ ഭാഷ മനസ്സിലാവില്ല. ഞങ്ങൾ അന്ധരും ബധിരരുമാണ്. ഞാൻ അവളുമായി ഒരു കുതിരവണ്ടിയിൽ പോയി. ഒരു ഹോട്ടലിൽ കസ്റ്റമർക്കു കാഴ്ച വെയ്ക്കാനായിരുന്നു. വഴിയ്ക്കു വച്ചാണതുണ്ടായത്. അവൾ പെട്ടെന്ന് വണ്ടിയിൽ നിന്ന് പുറത്തേയ്ക്കു ചാടി.
ഫ്രാങ്ക് കുറച്ചു നേരം നിശ്ശബ്ദനായി. ആ രംഗം ഒരിക്കൽക്കൂടി കാണുന്ന പോലെ.
